Adam Małyszko, prezes Stowarzyszenia Recyklingu Samochodów (FORS) w Polsce, przedstawia Auto Recycling World swoją opinię na temat branży recyklingu samochodów w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy i gdzie branża ta jest kierowana w 2022 roku.

Branża recyklingu samochodów osiągnęła w ubiegłym roku rekordowe wyniki w wielu krajach na całym świecie, zarówno pod względem wielkości sprzedaży, jak i generowanych zysków. Wynika to w dużej mierze z ogromnych podwyżek cen złomu stalowego, aluminium, miedzi, pierwiastków chemicznych odzyskiwanych z katalizatorów oraz zwiększonego zapotrzebowania na części używane. Ostatni czynnik jest ściśle związany ze zmniejszoną produkcją nowych samochodów.

Gwałtowny wzrost cen surowców sprawił, że wszystkie firmy, które zgromadziły zapasy, mogły generować wysokie zyski ze sprzedaży. Ponadto w krajach, w których równoległy rozwój ogromnej szarej strefy nie jest problemem, a właściciele pojazdów wycofanych z eksploatacji mają świadomość, że takie odpady muszą być odpowiednio składowane i przetwarzane, fakt, że za pojazd płacono by wyższe odszkodowanie zgłoszony do demontażu był mile widziany. Tam, gdzie szara strefa nadal stanowi (bardzo) poważne wyzwanie, legalne firmy zajmujące się recyklingiem samochodów musiały szybko dostosować ceny oferowane za samochody, które otrzymują, do – jak na ironię – cen oferowanych przez szarą strefę. Niepłacenie podatków i unikanie wielu innych zobowiązań prawnych przekłada się na niższe koszty w porównaniu z firmami działającymi zgodnie z prawem. Niemniej jednak wszyscy skorzystali na wzroście cen surowców w 2021 roku. Tak bardzo, że dziś nawet sami producenci samochodów rozważają zainwestowanie w recykling samochodów.

Ograniczenie ponownego użycia części

Co roku demontujemy coraz to nowsze pojazdy napakowane elektroniką. Coraz częściej, pomimo doskonałych parametrów, niektórych części nie da się zamontować w innym aucie ze względu na zabezpieczenia elektroniczne. Ten problem prawdopodobnie się pogorszy z biegiem lat. Najszybciej zauważą to kraje, w których udział samochodów elektrycznych jest najwyższy. Samochody elektryczne będą stanowić w przyszłości duże wyzwanie dla branży. Brak doświadczenia branży w tym segmencie oznacza, że ​​jej przyszłość jest pełna niepewności. W dużej mierze będziemy mieli zapewne do czynienia z rynkiem zbliżonym do rynku recyklingu silników elektrycznych, który jest duży, ale tylko w obszarze surowców i znikomy w przypadku części zamiennych. Jeśli samochód elektryczny nie może zostać naprawiony po wypadku, nie będą potrzebne ani nowe, ani używane części.

Dlatego najbezpieczniejszą drogą dla branży recyklingu samochodów będzie demontaż części i przetwarzanie materiałów znajdujących się w samochodach. Już teraz odbiorcy odpadów z pojazdów domagają się coraz wyższych opłat za wywóz niechcianych odpadów: opon, szkła, tworzyw sztucznych, płynów eksploatacyjnych itp. Wierzę, że wiele firm będzie próbowało przetworzyć niechciane odpady samochodowe jako dodatkową okazję biznesową. Będzie do tego bardzo potrzebna międzynarodowa współpraca w zakresie dzielenia się technologicznym i organizacyjnym know-how.

Panaceum na wielkie niewiadome?

Zdaniem ekspertów konieczne są zmiany w przepisach regulujących recykling samochodów w Europie i poza nią – zmiany, które ograniczą szarą strefę, ułatwią ponowne wykorzystanie części i zwiększą opłacalność legalnych stacji demontażu. To z kolei pozytywnie wpłynie na ślad ekologiczny branży. W zasadzie zgadzam się z takimi opiniami. Po ostatnich 25 latach stanowienia i egzekwowania prawa wiem jednak, że sama branża nie rozwinie tego biznesu bez solidnego zaplecza technicznego i organizacyjnego oraz solidnej znajomości rynku. Przepisy mówią „nie kradnij”, ale co z tego, jeśli pisząc ten artykuł oglądam film, w którym jeden złodziej bez przerwy kradnie dziewięć katalizatorów z dziewięciu pojazdów zaparkowanych na parkingu, pozbawiając tym samym auta ich urządzenia ochrony środowiska. Czy właściciel skradzionego katalizatora naprawi samochód instalując bardzo drogi, oryginalny, nowy katalizator, czy też zastosuje inne rozwiązanie, tańsze, ale zdecydowanie mniej efektywne, jeśli chodzi o emisję szkodliwego CO2?

Zmotywowani przepisami producenci nowych samochodów wkładają wiele wysiłku i znaczne inwestycje w redukcję emisji CO2. Niestety, złodzieje mogą zniweczyć większość tych wysiłków w ciągu kilku minut. Wreszcie, samochód wycofany z eksploatacji bez katalizatora jest często o 50% mniej wartościowy.

Co 2022 przyniesie branży?

Pieniądze przekazane w latach 2020-2021 przez rządy wielu krajów w ramach różnego rodzaju instrumentów pomocy finansowej oraz wzrost cen surowców spowodowały bardzo wysoką, nie notowaną od lat inflację, stąd konieczność podwyżek płac. Branża recyklingu samochodów może więc mieć trudności z utrzymaniem rentowności firm w tym roku. Demontaż pojazdu opiera się głównie na pracy ręcznej, a koszt będzie nadal rósł. W 2022 roku możemy mieć do czynienia z przeciwieństwem tego, z czym mamy do czynienia dzisiaj. Ceny surowców najprawdopodobniej ustabilizują się lub spadną. Przykładem nadchodzącego trendu są katalizatory, których cena gwałtownie spadła w drugiej połowie 2021 roku.

Wiele zależy od pandemii, globalnej sytuacji politycznej oraz wielkości sprzedaży i produkcji nowych samochodów. Jednak koszty demontażu auta niewątpliwie znacznie wzrosną. Coraz trudniej będzie uzyskać dostęp do relatywnie taniej siły roboczej, która ma kluczowe znaczenie w branży recyklingu samochodów. Koszt odzyskania części będzie wyższy iw wielu przypadkach przekroczy koszt nowej części. Już sam ten fakt sprawi, że demontaż dobrych części w określonych kategoriach będzie nieopłacalny; w związku z tym nie będą oferowane do sprzedaży. Kolejnym czynnikiem, który może wpłynąć na rynek części używanych, jest wzrost kosztów transportu i dystrybucji, m.in. na popularnych platformach internetowych. Po blisko dwóch latach pandemii klienci znacznie bardziej przyzwyczaili się do zakupów online, co również potwierdza ogromne zapotrzebowanie na kierowców firm kurierskich, czyli kierowców zawodowych, których w wielu krajach będzie brakować.

Rok 2022 będzie z pewnością inny niż 2021. Kluczowe będzie uważne monitorowanie warunków prowadzenia biznesu w branży recyklingu samochodów w danym kraju, które zmieniają się z dnia na dzień. Kluczowe dla branży mogą okazać się pospieszne decyzje, napędzane dynamiką pandemii. Wreszcie branża powinna przygotować się na sytuację, w której koszty mogą przez jakiś czas przewyższać przychody.